W ostatnich latach prawo i orzecznictwo sądowe przeszły istotne zmiany, które znacząco wzmocniły pozycję frankowiczów. Dzięki tym zmianom kredytobiorcy mają teraz mocniejsze podstawy do walki z bankami. Korzystna linia orzecznicza w sprawach frankowych to przede wszystkim efekt orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które zapadały w ostatnich latach.
To właśnie te orzeczenia dały kredytobiorcom frankowym skuteczniejsze narzędzia do dochodzenia swoich roszczeń.
Zastanawiasz się, jakie konkretnie zmiany miały miejsce? Co orzeczenia TSUE mogą oznaczać dla Twojej sytuacji? W tym artykule przeanalizujemy najnowsze wyroki TSUE i wyjaśnimy, jak mogą one wpłynąć na Twoje prawa i możliwości.
Frankowicze a wynajem nieruchomości
Wyroki TSUE mają kluczowe znaczenie dla ochrony praw konsumentów, w tym również kredytobiorców frankowych.
W ostatnim czasie Trybunał wydał m.in. istotne orzeczenie, które dotyczy statusu konsumenta w kontekście kredytobiorców frankowych wynajmujących nieruchomości obciążone kredytem. Wyrok ten jest kolejnym potwierdzeniem korzystnej linii orzeczniczej przyjętej przez TSUE, która wspiera interesy kredytobiorców. Zgodnie z tym orzeczeniem, kredytobiorcy frankowi, którzy wynajmują swoje mieszkania lub domy, zachowują status konsumenta, co oznacza, że mogą skorzystać z ochrony prawnej wynikającej z przepisów unijnych. Czy oznacza to, że osoby te mogą nadal dochodzić swoich praw w sądach? Tak, mogą one m.in. żądać unieważnienia umowy kredytowej lub domagać się zwrotu nadpłaconych kwot. Jest to istotna informacja dla osób posiadających kredyty we frankach szwajcarskich, które obawiały się utraty tej ochrony w przypadku wynajmowania nieruchomości.
Szczegółowy opis tego wyroku oraz jego potencjalne konsekwencje zostały omówione w artykule dostępnym na stronie internetowej naszej kancelarii. Artykuł ten dostarcza pełniejszych informacji na temat tej kluczowej decyzji TSUE, a także wskazuje, jakie mogą być dalsze kroki dla osób, które chcą skorzystać z tej ochrony.
Wyroki TSUE a kwestia zawieszenie spłaty kredytu frankowego
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-287/22 stanowi istotne rozstrzygnięcie w kontekście ochrony interesów kredytobiorców frankowych. Dotyczy ono możliwości wstrzymania spłat rat kredytu udzielonego przez Getin Bank do czasu wydania prawomocnego wyroku unieważniającego umowę kredytową. TSUE potwierdził, że frankowicze mają prawo składać do sądu wnioski o zabezpieczenie roszczeń, w tym o zawieszenie spłat kredytu podczas trwania procesu sądowego.
Trybunał wyraźnie wskazał na konieczność uproszczenia procedury związanej z uzyskiwaniem zgody sądu na zawieszenie spłat rat kredytowych. Co ważne, TSUE podkreślił, że ujednolicenie tych przepisów w Polsce ma kluczowe znaczenie, aby wszyscy kredytobiorcy frankowi mogli w równych warunkach składać wnioski o zabezpieczenie swoich roszczeń. Dlaczego to takie istotne? Ponieważ decyzja sądu o wstrzymaniu spłat kredytu może znacząco poprawić sytuację finansową kredytobiorcy w trakcie toczącego się postępowania sądowego, dając mu czas na rozwiązanie sprawy bez obciążania go dalszymi kosztami kredytu.
Banki bez wynagrodzenia za nieuczciwe kredyty
Wyrok TSUE z dnia 15 czerwca 2023 r. (sprawa C-520/21) ma ogromne znaczenie dla wszystkich osób posiadających kredyty frankowe lub inne kredyty waloryzowane do walut obcych, w których zawarte są nieuczciwe, abuzywne klauzule. Trybunał zdecydował, że banki nie mogą domagać się żadnego wynagrodzenia za kredyty udzielone na nieuczciwych warunkach, nawet jeśli umowa została później unieważniona przez sąd.
W praktyce oznacza to, że kredytobiorcy, którzy zdecydują się na unieważnienie swojej umowy kredytowej, nie będą musieli płacić bankowi żadnych dodatkowych kwot, które mogłyby wynikać z nieważnej umowy.
Wyroki TSUE a ochrona kredytobiorców
Wyrok TSUE z dnia 7 grudnia 2023 r. w sprawie C-140/22, był pokłosiem rozpowszechnionych w Polsce tzw. oświadczeń o skutkach nieważności składanych w toku procesu przed sądem. Trybunał uznał, że kredytobiorcy nie muszą składać przed sądem specjalnego, sformalizowanego oświadczenia. W praktyce oznacza to, że konsument nie musi dodatkowo deklarować, że umowa jest nieważna, aby sąd mógł stwierdzić jej unieważnienie. Jak uznał TSUE wymóg złożenia oświadczenia był niezgodny z unijną dyrektywą 93/13.
Co ważne, Trybunał wypowiedział się także na temat rozliczenia świadczeń po stwierdzeniu nieważności umowy. TSUE stwierdził, że prawo unijne zabrania bankom żądania od konsumentów rekompensaty wykraczającej poza zwrot wypłaconego kapitału oraz ustawowe odsetki za opóźnienie, liczone od dnia wezwania do zapłaty. Czy banki mogą domagać się innych opłat? Zgodnie z tym wyrokiem – nie, ponieważ unijne przepisy chronią konsumentów przed nadmiernymi kosztami związanymi z unieważnieniem umowy kredytowej. To ważne dla frankowiczów, którzy obawiali się, że proces unieważnienia umowy będzie wiązał się z dodatkowymi kosztami.
Doprecyzowanie kwestii przedawnienia roszczeń
Analizując wyroki TSUE nie sposób nie przywołać orzeczenia z dnia 14 grudnia 2023 r. w sprawie C-28/22. Wprowadza ono ważne wyjaśnienia dotyczące terminów przedawnienia roszczeń w sporach między kredytobiorcami frankowymi a bankami. Co dokładnie orzekł TSUE? Trybunał wskazał, że termin przedawnienia roszczeń banku nie może zaczynać się dopiero wtedy, gdy sąd uzna umowę kredytową za trwale nieważną. Natomiast dla konsumenta termin przedawnienia rozpoczyna się w momencie, gdy dowiaduje się on o nieuczciwych warunkach umowy.
Czy banki mogą rozpocząć naliczanie swoich roszczeń wcześniej niż konsumenci? TSUE jednoznacznie stwierdził, że roszczenie banku nie może rozpocząć biegu przed roszczeniem konsumenta. Ważnym punktem orzeczenia jest również powiązanie terminu przedawnienia zarówno dla kredytobiorcy, jak i banku z momentem wysłania wezwania do zapłaty, a nie z chwilą składania przez konsumenta oświadczenia o skutkach nieważności umowy w trakcie procesu sądowego.
Dodatkowo TSUE odniósł się do tzw. zarzutu zatrzymania. Choć Trybunał nie wykluczył możliwości korzystania z tego narzędzia przez banki, to orzekł, że nie może ono wstrzymywać naliczania odsetek należnych konsumentom.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie rozstrzygał kluczowe zagadnienia prawne związane z kredytami frankowymi, tworząc solidne fundamenty dla ochrony praw konsumentów. W konsekwencji polskie sądy coraz częściej uwzględniają wyroki TSUE, ujednolicając tym samym krajową linię orzeczniczą.
Kredytobiorcy z Rzeszowa, reprezentowani przez Kancelarię de Ostoja – Starzewski, Petka i Wspólnicy, mogą liczyć na wsparcie doświadczonych pełnomocników, którzy skutecznie wykorzystują ugruntowaną linię orzeczniczą TSUE w prowadzonych sprawach. Dzięki temu frankowicze mają realną szansę na odzyskanie nadpłaconych środków i uwolnienie się od nieuczciwych zobowiązań.
Autor: radca prawny Barbara Peszko, de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych