Uprawomocnienie się wyroku unieważniającego umowę kredytową stanowi zwieńczenie długiej drogi, którą musi przejść Kredytobiorca frankowy, aby uwolnić się od niekorzystnych zobowiązań wobec kredytodawcy. Po uzyskaniu korzystnego rozstrzygnięcia sądowego, kolejnym kluczowym krokiem jest rozliczenie się z bankiem. Choć na pierwszy rzut oka proces ten może wydawać się nieskomplikowany, ma on ogromne znaczenie dla ochrony interesów finansowych Frankowiczów. W niniejszym artykule zostaną przybliżone najważniejsze zagadnienia uwzględniające rozliczenie z bankiem po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej.
Kiedy dochodzi do uprawomocnienia się wyroku w sprawie frankowej?
Punktem wyjścia do dalszych rozważań nad skutkami stwierdzenia nieważności umowy kredytowej jest ustalenie momentu, w którym wyrok korzystny dla Kredytobiorcy staje się prawomocny. Jeśli po wydaniu orzeczenia przez Sąd pierwszej instancji bank zrezygnuje z wniesienia apelacji, wyrok ten nabiera mocy prawnej, a Frankowicz może zacząć egzekwować swoje prawa wynikające z orzeczenia. W przypadku, gdy kredytodawca zdecyduje się jednak na apelację, sprawa trafia do Sądu drugiej instancji, który przeprowadza merytoryczną ocenę zarzutów zgłoszonych przez bank. Postępowanie apelacyjne zazwyczaj kończy się wyrokiem oddalającym apelację, co oznacza utrzymanie w mocy korzystnego dla Kredytobiorcy rozstrzygnięcia. Z chwilą wydania takiego orzeczenia umowa kredytowa upada, a konsument może wystąpić do banku z szeregiem roszczeń.
Frankowicze: korzyści ze stwierdzenia nieważności umowy kredytowej
Wydanie wyroku, w którym Sąd stwierdza nieważność umowy kredytowej, to najkorzystniejsze rozwiązanie dla Kredytobiorcy frankowego, gdyż oznacza, że stosunek prawny z bankiem przestaje istnieć – i to od momentu zawarcia umowy kredytowej. Z chwilą uprawomocnienia się takiego wyroku Kredytobiorca zostaje zwolniony z obowiązku spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Ważnym następstwem unieważnienia umowy jest również zwolnienie wszelkich zabezpieczeń ustanowionych na rzecz banku przy zawarciu umowy. Kredytodawca zobowiązany jest zwrócić weksel podpisany przez Kredytobiorcę oraz wydać list mazalny, będący oświadczeniem o zgodzie na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Najważniejszym jednak skutkiem stwierdzenia nieważności umowy kredytowej jest wzajemny obowiązek zwrotu świadczeń pieniężnych, które obie strony zrealizowały w trakcie obowiązywania umowy. Rozliczenie z bankiem po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej może odbywać się według różnych mechanizmów, które omówimy w dalszej części artykułu.
Rozliczenie z bankiem po unieważnieniu umowy kredytowej
Uzyskanie korzystnego wyroku umożliwia Frankowiczowi dochodzenie zwrotu wszelkich świadczeń pieniężnych przekazanych bankowi w trakcie obowiązywania umowy kredytowej. Kredytodawca natomiast ma prawo do odzyskania jedynie nominalnej kwoty odpowiadającej udostępnionemu kapitałowi kredytu. W orzecznictwie ugruntował się pogląd, że poza zwrotem kapitału bank nie może żądać od Kredytobiorcy żadnych dodatkowych świadczeń, takich jak wynagrodzenie za korzystanie z kapitału czy sądowa waloryzacja świadczeń. Rozliczenie z bankiem po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej zwykle odbywa się poprzez zawarcie porozumienia kompensacyjnego lub poprzez złożenie przez Kredytobiorcę oświadczenia o potrąceniu.
Porozumienie kompensacyjne to dokument, który zazwyczaj przygotowuje kredytodawca. Określa on szczegółowo świadczenia podlegające wzajemnemu rozliczeniu, takie jak wpłaty dokonane przez Kredytobiorcę oraz kwota kapitału kredytu wypłacona przez bank. Jeśli konsument wpłacił na jego rzecz więcej, niż otrzymał w ramach kredytu, nadwyżka zostaje mu zwrócona. W przypadku, gdy suma wpłat jest mniejsza niż kwota udzielonego kredytu, Kredytobiorca zobowiązany jest do uregulowania brakującej różnicy.
Rozliczenie z bankiem po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej może również nastąpić poprzez złożenie przez Kredytobiorcę oświadczenia o potrąceniu. W oświadczeniu zestawia swoje wierzytelności, czyli dokonane wpłaty na rzecz banku, z kwotą kapitału kredytu udostępnionego przez kredytodawcę. Ewentualna nadpłata lub niedopłata zostaje rozliczona w taki sam sposób, jak w przypadku porozumienia kompensacyjnego.
W ramach końcowego rozliczenia, kredytodawca ma także obowiązek zwrotu na rzecz Kredytobiorcy kosztów procesu orzeczonych wyrokiem oraz zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot zasądzonych w wyroku na rzecz Kredytobiorcy.
Na co zwrócić uwagę podczas rozliczania się z bankiem?
Rozliczając się z bankiem po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej należy precyzyjnie sformułować żądanie względem kredytodawcy, mając na uwadze fakt, iż oprócz zwrotu rat kapitałowo – odsetkowych kredytodawca może być zobowiązany do zwrotu na rzecz Kredytobiorcy także innych opłat, w tym prowizji, składek na ubezpieczenia czy opłat okołokredytowych. Konieczna może w takiej sytuacji okazać się szczegółowa weryfikacja umowy kredytowej, ewentualnych aneksów do umowy, a także pozyskanie od kredytodawcy aktualnych zaświadczeń, obrazujących pełną historię spłat kredytu.
Prawnicy Kancelarii de Ostoja – Starzewski, Petka i Wspólnicy z Rzeszowa posiadają odpowiednie doświadczenie i praktykę związaną ze wsparciem Kredytobiorców na etapie końcowego rozliczenia z bankiem. Dzięki temu Kancelaria jest w stanie przeprowadzić Kredytobiorcę frankowego przez ten etap, dbając o ochronę jego interesów majątkowych.
Autor: radca prawny Sławomir Buczak; de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych