W sytuacji, w której w trakcie trwania umowy, bez względu na to czy toczy się postępowanie sądowe przeciwko bankowi o unieważnienie umowy kredytowej CHF czy też nie, Frankowicz zaprzestanie spłaty rat kapitałowo – odsetkowych – bank zapewne dokona wypowiedzenia umowy kredytowej z uwagi na niespłacanie należnych rat. Istnieje jednak możliwość zaprzestania spłaty rat w toku trwania postępowania sądowego, w wyniku czego bank nie będzie mógł zarówno wypowiedzieć umowy kredytu, jak i wysyłać monitów, wezwań do zapłaty, a także co niezwykle istotne – wpisu do Biura Informacji Kredytowej (BIK).
Co należy zrobić, aby przestać płacić raty w trakcie postępowania sądowego?
Kredytobiorca ma możliwość przestać płacić raty w trakcie postepowanie sądowego po udzielenia zabezpieczenia powództwa przez sąd. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia może zostać złożony na każdym etapie postępowania. Kredytobiorca może również złożyć taki wniosek wraz z pozwem (wówczas nie podlega on dodatkowej opłacie). W pozostałych przypadkach konieczne jest uiszczenie opłaty w wysokości 100,00 zł.
Na czym polega zabezpieczenie powództwa?
Składając wniosek o zabezpieczenie powództwa, Kredytobiorca może wnieść nie tylko o udzielenie zabezpieczenia w postaci zaprzestania dalszej spłaty rat kapitałowo – odsetkowych (do momentu prawomocnego zakończenia postępowania), ale również o zakazanie bankowi wysyłania do Kredytobiorców monitów, wezwań do zapłaty, wypowiedzenia umowy kredytu, czy wpisu do BIKU.
Co istotne, sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia na posiedzeniu niejawnym (wobec czego w żadnym wypadku wniosek nie wydłuży postępowania) i wydaje stosowne postanowienie, w którym uwzględnia wniosek w całości, w części, lub też go oddala. Od niekorzystnego rozstrzygnięcia sądu Frankowiczowi przysługuje również zażalenie do sądu wyższej instancji – które także jest rozpoznawane na posiedzeniu niejawnym. Takie postanowienie sądu jest natychmiast wykonalne, co oznacza, że od momentu jego wydania Kredytobiorca nie musi spłacać dalszych rat kredytu.
W jakich przypadkach można złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia i przestać płacić raty kredytu frankowego?
W postępowaniu zabezpieczającym konieczne jest wskazanie, że Frankowicz ma solidne podstawy do żądania ochrony prawnej, oraz że brak takiej ochrony sprawi, że nie będzie w stanie lub będzie mu bardzo trudno wyegzekwować orzeczenie w sprawie frankowej. Co istotne, analiza aktualnego orzecznictwa wskazuje, że sądy popierają Kredytobiorców i większości przypadków udzielają zabezpieczenia powództwa. Duże znaczenie odgrywa również prokonsumenckie stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które zostało wyrażone m.in. w orzeczeniu z dnia 15 czerwca 2023 roku w sprawie o sygn. akt C-287/22 (TSUE wskazał, że interes prawny konsumenta należy chronić w sposób pełny i szeroki).
W opinii prawników reprezentujących interesy Frankowiczów, Kredytobiorca powinien mieć prawo do zabezpieczenie powództwa, a tym samym do zaprzestania spłaty kolejnych rat kredytu frankowego z uwagi na fakt, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że umowa zawarta z bankiem jest nieważna. Do czasu prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytowej CHF istnieje niepewność stanu prawnego, zaś Kredytobiorca jako powód ma prawo do uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy jest związana umową, czy też nie, a jeżeli tak – to w jakim zakresie.
Odnosząc się natomiast do przesłanki umożliwiającej uzyskanie zabezpieczenia powództwa ma na celu doprowadzenie do sytuacji, w której Kredytobiorca nie będzie spłacać kolejnych rat kredytu do czasu wydania prawomocnego wyroku. Jeżeli umowa kredytu jest nieważna w całości, nie może być mowy o spłacie kredytu, ale o rozliczeniu stron na zasadach określonych w artykułach Kodeksu Cywilnego dotyczących wzajemnych zwrotów świadczeń. W przypadku, gdy Kredytobiorca wpłacił na rzecz banku świadczenia w łącznej wysokości odpowiadającej co najmniej kwocie udostępnionego kapitału, jest to nieuzasadnione, aby w dalszym ciągu dokonywał spłaty kolejnych rat. Warto dodać, że to Sąd każdorazowo będzie badał czy zostały spełnione przesłanki do pozytywnego rozpoznania złożonego wniosku o zabezpieczenie powództwa.
Czas obowiązywania zabezpieczenia
Zabezpieczenie powództwa jest rozwiązaniem czasowym, tj. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W momencie prawomocnego orzeczenia, zgodnego z żądaniami pozwu, odpadają przyczyny dla których dokonano zabezpieczenia, gdyż ochronę prawną zapewnia Kredytobiorcy prawomocne orzeczenie sądu.
Aktualnie, jak wskazuje praktyka sądów w tej materii – sądy uwzględniają wnioski o zabezpieczenie w ok. 70% (jest to niewątpliwie imponująca ilość, która wielokrotnie diametralnie wpływa na stan finansów Kredytobiorców przy wysokości aktualnych rat kapitałowo-odsetkowych).
Autor: Adwokat Sylwia Zastawna – Baran