W ostatnich latach frankowicze zyskali silne argumenty w walce z bankami – zarówno dzięki korzystnym wyrokom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i orzeczeniom sądów krajowych. Coraz więcej osób posiadających kredyt we frankach szwajcarskich zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że ich umowy mogą zawierać niedozwolone klauzule (tzw. klauzule abuzywne), co otwiera drogę do unieważnienia umowy lub odzyskania nadpłaconych rat.
Jednak nawet najlepiej udokumentowane roszczenia mogą zostać oddalone, jeśli zostaną zgłoszone zbyt późno. Przedawnienie roszczeń oznacza utratę możliwości skutecznego dochodzenia swoich praw przed sądem. To poważne ryzyko, które może dotknąć każdego frankowicza, który zbyt długo zwleka z podjęciem kroków prawnych.
W niniejszym artykule wyjaśniamy, czym jest przedawnienie roszczeń w sprawach frankowych, kiedy rozpoczyna się jego bieg, jakie działania mogą go przerwać oraz co zrobić, by nie stracić szansy na odzyskanie pieniędzy.
Czym jest przedawnienie roszczeń i dlaczego termin przedawnienia jest tak ważny?
Przedawnienie roszczeń to nic innego jak utrata możliwości skutecznego dochodzenia swoich praw przed sądem po upływie określonego czasu. Dla frankowiczów może to oznaczać, że nawet jeśli umowa kredytu frankowego była nieuczciwa, po określonym czasie sąd nie będzie mógł orzec zwrotu pieniędzy.
W przypadku kredytów CHF temat przedawnienia roszczeń jest szczególnie istotny, ponieważ dotyczy dużych kwot, a wiele osób nadal nie zdecydowało się na podjęcie kroków prawnych.
Przedawnienie roszczeń oznacza, że po upływie określonego czasu nie można skutecznie dochodzić swoich praw przed sądem. Co gorsze, wielu kredytobiorców błędnie zakłada, że skoro umowa nadal obowiązuje, ich roszczenia nie mogą się przedawnić – a to nie jest prawdą.
Ogólne zasady przedawnienia roszczeń w sprawach frankowych
W polskim prawie cywilnym zasadą jest, że roszczenia majątkowe przedawniają się co do zasady po 6 latach (dla osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej). Jednak w przypadku kredytów CHF sprawa nieco się komplikuje. Kluczowe znaczenie ma to, od kiedy liczony jest bieg przedawnienia.
W świetle najnowszego orzecznictwa (m.in. wyrok TSUE z 10 czerwca 2021 r., C-776/19), termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg dopiero od momentu, gdy konsument dowiedział się (lub mógł się dowiedzieć), że umowa zawiera klauzule abuzywne, a więc że może żądać jej unieważnienia lub zwrotu nadpłat.
Kluczowe daty dla frankowiczów
Oto najważniejsze daty, które mogą mieć wpływ na rozpoczęcie biegu przedawnienia w Twojej sprawie:
- Data podpisania umowy – jest punktem wyjścia, ale nie kluczowym dla przedawnienia roszczeń.
- Data przewalutowania lub spłaty kredytu – może wpływać na zakres roszczeń (np. tylko nadpłaty, a nie całości umowy).
- Data dowiedzenia się o abuzywności zapisów – najczęściej uznawana za początek biegu przedawnienia. Może to być np. data konsultacji z prawnikiem lub publikacji medialnej (np. po wyroku TSUE).
- Data wezwania banku do zapłaty – jej wystosowanie przerywa bieg przedawnienia.
W naszej kancelarii de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy rekomendujemy występowanie do banku z wezwaniem do zapłaty już na etapie przygotowania pozwu – dla zabezpieczenia roszczeń.
Co orzekł Sąd Najwyższy i TSUE w sprawie przedawnienia roszczeń?
Ważne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z 7 maja 2021 r. (III CZP 6/21), wskazując, że przedawnienie roszczeń banku i konsumenta biegnie niezależnie, a dla konsumenta nie może się rozpocząć przed uzyskaniem pełnej wiedzy o wadliwości umowy. TSUE w sprawie C-19/20 również potwierdził prawo konsumenta do pełnej informacji przed rozpoczęciem biegu przedawnienia.
Czy banki korzystają z przedawnienia?
Tak. Banki bardzo często powołują się na przedawnienie roszczeń w odpowiedziach na pozwy. To ich podstawowa linia obrony. Dlatego tak ważne jest, aby nie zwlekać z działaniem – bo może to przesądzić o przegranej sprawie, nawet jeśli masz rację.
Jakie działania przerywają bieg przedawnienia roszczeń?
Dobrze wiedzieć, że są działania, które skutecznie przerywają bieg przedawnienia. Należą do nich m.in.:
- Złożenie reklamacji do banku.
- Wystąpienie z wezwaniem do zapłaty.
- Złożenie pozwu sądowego.
- Wszczęcie mediacji lub postępowania polubownego.
Każda z tych czynności „zeruje licznik” – po ich zakończeniu termin przedawnienia biegnie na nowo.
Przedawnienie roszczeń w sprawach frankowych | Działaj zanim będzie za późno!
Zwlekanie z podjęciem kroków prawnych może mieć poważne konsekwencje finansowe. Jeśli dojdzie do przedawnienia roszczeń, bank zyska silny argument w sądzie – a Ty możesz definitywnie stracić prawo do odzyskania nadpłat z tytułu nieuczciwego kredytu frankowego. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli masz rację, sąd nie będzie mógł orzec zwrotu pieniędzy, ponieważ Twoje roszczenie stało się już bezskuteczne.
Z perspektywy frankowicza dalsze czekanie jest nie tylko ryzykowne, ale i nieuzasadnione – tym bardziej, że aktualna linia orzecznicza w Polsce i Unii Europejskiej zdecydowanie sprzyja konsumentom. Dlatego działanie na czas jest kluczowe.
Jeśli nadal posiadasz kredyt frankowy i nie zainicjowałeś jeszcze żadnych działań prawnych, to ostatni moment, by to zmienić. W Kancelarii de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy oferujemy bezpłatną analizę umowy kredytowej i pomagamy odpowiednio zabezpieczyć Twoje roszczenia przed upływem terminów.
Autor: Eksperci Kancelarii de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych