W ostatnich latach temat kredytów frankowych (CHF) stał się jednym z najważniejszych zagadnień na styku prawa, finansów i ochrony konsumenta w Polsce. Tysiące kredytobiorców zawarło umowy kredytowe denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego, które w wielu przypadkach okazały się skrajnie niekorzystne finansowo. W odpowiedzi na te nieprawidłowości wielu kredytobiorców zdecydowało się na drogę sądową, domagając się unieważnienia umowy lub zwrotu nadpłaconych rat. Jednak nawet najlepiej przygotowane powództwo może zostać oddalone, jeśli zostanie złożone po upływie terminu przedawnienia.
Dlatego tak istotne staje się zrozumienie, jak wygląda relacja: kredyt CHF a przedawnienie roszczeń. W niniejszym artykule wyjaśniamy, do kiedy można skutecznie dochodzić swoich praw i jakie czynniki wpływają na bieg terminu przedawnienia.
Czym jest przedawnienie roszczeń?
Przedawnienie roszczeń to instytucja prawa cywilnego, która powoduje, że po upływie określonego czasu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia, a sąd oddali powództwo, jeśli pozwany podniesie zarzut przedawnienia. Oznacza to, że mimo iż roszczenie istnieje, jego wyegzekwowanie może być niemożliwe. W kontekście spraw frankowych kluczowe jest więc określenie, od kiedy biegnie termin przedawnienia i jaki ma on wymiar.
Przedawnienie roszczeń konsumenta a kredyt CHF
Dla konsumentów – a więc osób fizycznych, które zawarły umowę kredytu w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą – termin przedawnienia roszczeń wynosi 6 lat (dla roszczeń powstałych po 9 lipca 2018 roku; wcześniej było to 10 lat). W przypadku kredytów frankowych najczęściej dochodzi do sytuacji, w której konsument żąda zwrotu nienależnie zapłaconych rat kredytu, prowizji lub odsetek.
Szczególnie ważna jest uchwała Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. (III CZP 6/21), która wskazała, że bieg terminu przedawnienia roszczeń kredytobiorcy rozpoczyna się w momencie, w którym dowiaduje się on o możliwości zakwestionowania ważności umowy – najczęściej po analizie prawnej lub pierwszym kontakcie z prawnikiem.
Czy roszczenia banku też ulegają przedawnieniu?
W przypadku roszczeń banku – np. o zwrot wypłaconego kapitału po unieważnieniu umowy – termin przedawnienia wynosi co do zasady 3 lata. Liczony jest on najczęściej od dnia, w którym bank uzyskał informację o nieważności umowy, czyli na przykład od dnia doręczenia mu pozwu przez kredytobiorcę lub wyroku sądu.
Stanowisko TSUE a przedawnienie roszczeń w sprawach frankowych
Przełomowe znaczenie dla interpretacji przedawnienia roszczeń w sprawach frankowych miało również orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 10 czerwca 2021 r. w sprawie C-776/19 i C-782/19. TSUE uznał, że termin przedawnienia roszczeń nie może rozpocząć się przed uzyskaniem przez konsumenta pełnej świadomości co do nieuczciwego charakteru postanowień umownych. Oznacza to, że bank nie może powoływać się na przedawnienie roszczeń, zanim kredytobiorca nie pozna swoich praw.
Frankowiczu, kiedy powinieneś złożyć pozew?
Mimo korzystnych dla konsumentów orzeczeń, nie warto zwlekać z decyzją o złożeniu pozwu. W praktyce ustalenie początku biegu terminu przedawnienia może być przedmiotem sporu, a każdy przypadek jest indywidualny. Zaleca się, aby kredytobiorcy jak najszybciej skonsultowali się z prawnikiem i rozpoczęli proces dochodzenia roszczeń, jeśli uważają, że ich umowa zawierała nieuczciwe postanowienia.
Kredyt CHF a przedawnienie roszczeń | Podsumowanie
Przedawnienie roszczeń w sprawach dotyczących kredytów CHF to kwestia złożona, zależna m.in. od statusu kredytobiorcy, rodzaju roszczenia oraz momentu, w którym konsument dowiedział się o nieprawidłowościach w umowie. Kluczowy jest 6-letni termin przedawnienia, liczony od chwili uzyskania świadomości o możliwości podważenia zapisów umownych. W praktyce oznacza to, że każda zwłoka może znacząco ograniczyć szanse na odzyskanie należnych środków.
Wobec dynamicznie rosnącej liczby spraw frankowych, nie warto czekać. Jeśli posiadasz kredyt we frankach i zastanawiasz się, czy Twoje roszczenia nie uległy już przedawnieniu – skontaktuj się z kancelarią De Ostoja – Starzewski, Petka i Wspólnicy. Nasi prawnicy pomogą Ci ocenić sytuację i bezpiecznie przejść przez proces dochodzenia swoich praw.
Autor: Eksperci Kancelarii de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych