Czym jest sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego została wprowadzona ustawą z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim i obowiązuje od 18 grudnia 2011 r. Zgodnie z art. 45, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę jakiegokolwiek artykułu ustawy o kredycie konsumenckim, Kredytobiorca, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych instytucji finansowej w terminie i w sposób ustalony w umowie.
Przedmiotem SKD jest kredyt konsumencki, którego definicję zawiera art. 3 ust. 2 ww. ustawy. Umowa o kredyt konsumencki, to w szczególności:
- umowa pożyczki,
- umowa kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego,
- umowa o kredyt w formie odroczonej płatności, o ile konsument ponosi koszt tego odroczenia,
- umowa o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia,
- umowę o kredyt odnawialny.
Oznacza to, że z sankcji kredytu darmowego może skorzystać konsument, który zawarł umowę o kredyt lub pożyczę taką jak:
- pożyczka na remont domu/mieszkania,
- pożyczka na zakup samochodu/sprzętu AGD i RTV/rzeczy gospodarstwa domowego np. komplet wypoczynkowy, montaż i zakup altany ogrodowej itp.,
- pożyczka na raty, nawet te na 0% gdy występują inne poza odsetkowe koszty kredytu,
- pożyczki konsolidacyjne, pożyczki na spłatę innych zobowiązań,
- pożyczki krótkoterminowe,
- i wiele innych.
Czego nie obejmuje sankcja kredytu darmowego?
Chociaż zakres instytucji prawnej jaką jest SKD jest dość obszerny, nie każdy Kredytobiorca będzie mógł skorzystać z tej możliwości. Sankcja kredytu darmowego nie obejmuje kredytu darmowego, w którym konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania oraz innych kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego. Co więcej SKD nie obejmuje:
- leasingu, jeżeli konsument nie ma obowiązku nabycia przedmiotu leasing,
- świadczenia usług maklerskich zawieranych z firmami inwestycyjnymi,
- kredytów będących wynikiem ugody sądowej oraz ugody będącej wynikiem postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich,
- kredytów udzielanych przez pracodawcę pracownikowi na preferencyjnych warunkach – czyli bez oprocentowania albo na zasadach korzystniejszych niż na rynku
- odwróconego kredytu hipotecznego,
- konsumenckiej pożyczki lombardowej.
Najprościej ujmując, sankcja kredytu darmowego obejmuje pożyczki lub kredyty stanowiące pomoc finansową udzieloną konsumentowi przez kredytodawcę. Z kolei kredytodawcą jest Przedsiębiorca, który zawodowo udziela konsumentom kredytu w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Banki masowo udzielają kredytów konsumenckich, ale czy na dobrych warunkach?
W Polsce większość kredytów konsumenckich udzielanych jest przez banki. Zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe, bank może działać jako bank państwowy, który nie wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego i wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Może jednak zostać powołany przez Radę Ministrów na podstawie odpowiedniego rozporządzenia. W Polsce jest nim Bank Gospodarstwa Krajowego. Bank może przyjąć również formę spółki akcyjnej funkcjonującej na podstawie przepisów w ustawie. Przykładem takiej instytucji może być Alior Bank lub Credit Agricole Bank Polska. Jeszcze inną formą działalności jest bank spółdzielczy, który posiada status spółdzielni, a jego założycielem są osoby fizyczne wymagane dla założenia spółdzielni. Najważniejsze informacje dotyczące działalności tego rodzaju instytucji jest zarówno Prawo bankowe, jak i ustawa z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze.
Czy parabank może udzielać kredytów i pożyczek?
Znaczna część pożyczek gotówkowych w Polsce oferowana jest przez parabanki. Do tej grupy zaliczane są również np. firmy pożyczkowe oferujące swoim Klientom pożyczki ratalne (w tym pożyczki długoterminowe) oraz chwilówki. Wyróżnia je większa elastyczność w podejściu do zdolności kredytowej i szybkość udzielenia finansowania, ale związanych często z pokryciem wysokich kosztów.
Każda pozabankowa instytucja finansowa zobowiązana jest do przestrzegania regulacji wprowadzonych przez ustawę antylichwiarską. Regulacje te dotyczą maksymalnej wysokość pozaodsetkowych kosztów pożyczki i innych. Co istotne, korzystający ze współpracy z parabankiem w przeciwieństwie do banków nie korzysta z ochrony bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
Parabanki od banków różni zatem kilka istotnych kwestii:
- parabanki nie są bankami w rozumieniu ustawy i nie mogę korzystać z nazwy „bank”,
- nie podlegają konkretnym regulacjom zawartym we wspomnianej już ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo Bankowe,
- funkcjonują na podstawie zapisów w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny,
- nie są objęte ochroną Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, dlatego w przypadku upadku danej instytucji BFG nie gwarantuje zwrotu utraconych środków ulokowanych w parabanku,
- podlegają ograniczonemu nadzorowi przez KNF.
Czy parabanki podlegają sankcji kredytu darmowego?
Zacznijmy od tego, że art 45 ustawy o kredycie konsumenckim wyraźnie mówi o „naruszeniu przez kredytodawcę” . Zatem z SKD można skorzystać, jeżeli zawarto umowę pożyczki lub kredytu z kredytodawcą. Ustawa, w ramach której funkcjonuje sankcja kredytu darmowego nie ogranicza się tylko do banków, ale również obejmuje tzw. parabanki. Dlatego istotne jest, aby udzielony kredyt lub pożyczka został udzielony przez kredytodawcę, choćby nie był to bank, a inna instytucja oferująca usługi nie zastrzeżone wyłącznie dla banków – a taką instytucją jest parabank.
autor: mec. Barbara Peszko, de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych