Ustawa frankowa od wielu miesięcy pozostaje jednym z najczęściej komentowanych tematów wśród kredytobiorców posiadających zobowiązania w walutach obcych, zwłaszcza we frankach szwajcarskich. To właśnie ta grupa konsumentów oczekuje konkretnych regulacji, które uporządkują sytuację prawną tysięcy spraw toczących się przed sądami w całym kraju. Choć projekt ustawy frankowej został już zaprezentowany przez Radę Ministrów, nadal nie został przyjęty i formalnie nie rozpoczął ścieżki legislacyjnej.
W jakim punkcie jest obecnie ustawa frankowa?
Na dzień pisania tego artykułu projekt ustawy frankowej nadal znajduje się na etapie prac rządowych. Rada Ministrów zapowiedziała przyjęcie projektu w drugim kwartale 2025 roku, jednak harmonogram ten może ulec przesunięciu. Przyczyną są liczne zastrzeżenia, które zostały zgłoszone w toku konsultacji, między innymi przez Rzecznika Praw Obywatelskich. 10 marca 2025 roku RPO wyraził poważne wątpliwości konstytucyjne wobec proponowanych zapisów, co oznacza konieczność dalszych prac nad treścią dokumentu.
Warto mieć świadomość, że ustawa frankowa nie trafiła jeszcze do Sejmu. Oznacza to, że nie rozpoczął się proces legislacyjny w parlamencie, który jest niezbędny do uchwalenia przepisów i ich późniejszego wejścia w życie.
Ugoda frankowa czy droga sądowa?
Wielu forumowiczów rozważa, czy bardziej opłacalne jest pójście do sądu, czy zawarcie ugody frankowej z bankiem. Opinie są podzielone, jednak większość osób podkreśla, że ugoda frankowa jest zawsze mniej korzystna niż to, co można uzyskać na drodze postępowania sądowego. Niemniej, dla wielu kredytobiorców liczy się czas, mniejszy stres oraz szybkość rozwiązania problemu.
Jak wygląda ścieżka legislacyjna ustawy frankowej?
Aby ustawa frankowa mogła zacząć obowiązywać, musi przejść przez kilka kluczowych etapów. Pierwszym krokiem jest złożenie projektu ustawy frankowej do laski marszałkowskiej. Następnie ustawa frankowa zostaje skierowana do pierwszego czytania w Sejmie, gdzie może trafić do prac w komisjach.
W komisjach sejmowych projekt ustawy frankowej będzie szczegółowo analizowany. Może to oznaczać wprowadzenie poprawek, zmian lub nawet całkowite przekształcenie pierwotnych założeń. Po zakończeniu prac komisji, projekt trafia pod obrady Sejmu, gdzie musi zostać przyjęty większością głosów.
Kiedy ustawa frankowa zostanie uchwalona przez Sejm, kolejnym etapem jest Senat. Izba wyższa parlamentu ma prawo do wniesienia poprawek, odrzucenia ustawy lub przyjęcia jej bez zmian. Dopiero po tym etapie projekt trafia do podpisu Prezydenta RP.
Po podpisaniu przez Prezydenta, ustawa frankowa musi zostać ogłoszona w Dzienniku Ustaw. Od tego momentu liczy się vacatio legis – czas potrzebny na przygotowanie się do wejścia przepisów w życie.
Ile może potrwać uchwalenie ustawy frankowej?
Jeśli zastanawiasz się, ile czasu jeszcze trzeba czekać na ostateczne uchwalenie przepisów, musisz wziąć pod uwagę wiele zmiennych. Proces legislacyjny potrafi być długotrwały, szczególnie jeśli projekt budzi kontrowersje. W przypadku ustawy frankowej istnieje duże prawdopodobieństwo, że procedura potrwa kilka miesięcy, a nawet rok.
Tempo prac parlamentarnych zależy od wielu czynników – w tym od kalendarza posiedzeń Sejmu i Senatu, priorytetów legislacyjnych rządu oraz presji ze strony środowisk społecznych. Oznacza to, że nawet jeśli projekt trafi do Sejmu w najbliższych miesiącach, to realnie ustawa frankowa może wejść w życie dopiero pod koniec 2025 roku lub nawet w pierwszej połowie 2026 roku.
Kiedy ustawa frankowa zacznie obowiązywać?
Zgodnie z art. 24 projektu, ustawa frankowa ma wejść w życie po upływie 14 dni od daty ogłoszenia jej w Dzienniku Ustaw. Jest to standardowe vacatio legis, które pozwala wszystkim zainteresowanym – zarówno konsumentom, jak i instytucjom finansowym – na przygotowanie się do nowych regulacji.
W praktyce oznacza to, że nawet jeśli cały proces legislacyjny zakończy się w ciągu najbliższych miesięcy, frankowicze i tak będą musieli poczekać jeszcze dwa tygodnie od publikacji przepisów, zanim zaczną one obowiązywać.
Ustawa frankowa a toczące się postępowania sądowe
Jednym z najbardziej interesujących zapisów, który posiada ustawa frankowa jest jej potencjalne działanie wsteczne. Projekt przewiduje zastosowanie nowych przepisów także do spraw sądowych, które zostały już wszczęte, ale jeszcze się nie zakończyły. To może mieć ogromne znaczenie dla frankowiczów, których sprawy trwają od miesięcy, a nawet lat.
Jeśli jesteś jednym z frankowiczów, który prowadzi postępowanie sądowe przeciwko bankowi, powinieneś uważnie śledzić dalsze losy ustawy frankowej. Nowe przepisy mogą wpłynąć na przebieg Twojej sprawy, a nawet zmienić strategię procesową, którą dotąd realizowałeś ze swoim pełnomocnikiem.
Czy ustawa frankowa będzie korzystna dla frankowiczów?
Wielu frankowiczów liczy na to, że ustawa frankowa przyniesie im realną ulgę w sporach z bankami. Projekt zakłada m.in. uproszczenie niektórych procedur, skrócenie czasu trwania spraw oraz bardziej korzystne reguły dla konsumentów. Z drugiej strony nie brakuje głosów krytycznych, według których ustawa frankowa może ograniczyć niezależność sądów lub być niezgodna z konstytucją.
Z punktu widzenia frankowicza najważniejsze jest to, że ustawa frankowa może wprowadzić jednoznaczne zasady postępowania, które ułatwią dochodzenie roszczeń. Jeśli należysz do grona osób poszkodowanych przez nieuczciwe mechanizmy indeksacji lub denominacji, to właśnie Ciebie powinny interesować proponowane zmiany.
Dlaczego warto śledzić losy ustawy frankowej?
Jeśli posiadasz kredyt we frankach szwajcarskich, ustawa frankowa może mieć wpływ na Twoją sytuację finansową, proces sądowy lub nawet decyzję o wejściu na drogę sądową. Wprowadzenie nowych przepisów może oznaczać zmianę dotychczasowego podejścia sądów do kwestii unieważnień umów kredytowych lub zwrotu nadpłat.
Dla wielu frankowiczów ustawa frankowa to szansa na zakończenie wieloletnich sporów i odzyskanie stabilności finansowej. Niezależnie od tego, czy Twoja sprawa już się toczy, czy dopiero planujesz pozwać bank, powinieneś być na bieżąco z etapami prac legislacyjnych. Warto również skonsultować swoją sytuację z prawnikiem, który przeanalizuje projekt ustawy frankowej i doradzi Ci najlepsze możliwe działania.
Autor: Eksperci Kancelarii de Ostoja-Starzewski, Petka i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych